Waarom je je niet blind moet staren op een ideaal

"Het kunstwerk toont aan dat ook een ideaalbeeld – de schets van een denkbeeldige studio – er iedere dag anders uitziet."

• deel dit
• tweet dit

Politiek is te belangrijk om van het debat van de dag af te laten hangen. Zoals de soep van de dag altijd tomatensoep is, is het debat van de dag altijd verhit en morgen weer vergeten. Vorige week schreef ik over mijn voornemen om in de aanloop naar de verkiezingen meer kunst te kijken. Terwijl politici hun kluitjesvoetbal spelen, kan kunst de blik verbreden. Juist ook kunstwerken die op het eerste gezicht niet politiek lijken, omdat ook die altijd iets zeggen over de wereld waaruit ze zijn ontstaan.

Een wandelstok, een set longen, een glazen vitrine, een wereldbol en in het midden het silhouet van de kunstenaar. Voor het project Imaginary Studio maakte beeldend kunstenaar Bernice Nauta 76 keer dezelfde tekening. Telkens schetste ze, een jaar lang iedere week, dezelfde denkbeeldige studio: altijd uit het hoofd, zonder naar de vorige tekening te kijken. De merkwaardige groep objecten zweeft los in de ruimte. Er zijn geen duidelijke kaders van muren of de vloer. Dit is geen echte studio, dit is het idee van een studio.

Bladerend door het boek waarin de tekeningen gebundeld zijn verdwijnt de basistekening langzaam naar de achtergrond. Alleen de verschillen vallen nog op. De kast staat wat hoger in de ruimte. De wereldbol is dikker getekend. Vandaag lijkt het potlood alles juist wat zachter op papier te hebben gezet. Waarom hangen er vandaag geen longen in de studio?

Met deze serie tekeningen zoomt Nauta uit op de tijd. Ze reikt een andere blik op de tijd aan en schept ruimte voor reflectie vanaf een afstand. Het werk laat zien dat ook een ideaalbeeld – het ontwerp van een denkbeeldige studio – er iedere dag anders uitziet. Ons voorstellingsvermogen en onze idealen zijn niet statisch, maar voortdurend aan verandering onderhevig. De stip aan de horizon deint mee op het getij van het heden.

Tegelijkertijd is het een pleidooi om wél te handelen. Nauta laat zich niet verlammen door een droombeeld, ze is gewoon gaan schetsen. De pen moet een keer op papier komen.

Een concrete politieke stellingname kan ik in Nauta's werk niet vinden. Wel een manier van denken die inspireert: om pragmatisch met je idealen om te gaan, en om kritisch te kijken naar de omstandigheden die je eigen (politieke) idealen bepalen.

In de videopresentatie van het boek bladert iemand (de kunstenaar?) met stevige rode tuinhandschoenen langs de pagina's. Alsof de bundel de giftige weerslag is van een jaar lang persoonlijke reflectie. Dit soort zelfonderzoek is in een opgewonden politiek klimaat geen overbodige luxe.