Liefde in tijden van corona: een nieuw soort solidariteit

"Corona is niet alleen een enorm klotevirus, het is ook een uitgelezen kans om maatschappelijke solidariteit opnieuw uit te vinden."

• deel dit
• tweet dit

Laat ik meteen beginnen met een bekentenis: ik heb gehamsterd. Het was donderdagmiddag. Per app kreeg ik van een vriend het bericht dat er nieuwe maatregelen aankwamen en dat een beetje extra wc-papier en rijst inslaan verstandig was. Ik moest meteen lachen.

Maar een paar minuten later maakte toch een oerdrift zich van mij meester. Ik parkeerde mijn zoontje in de kinderwagen, liep rechtstreeks naar de supermarkt en gooide de wagen vol met boodschappen. Op de weg terug werd ik overvallen door schaamte. Ik, als socioloog, zou toch moeten weten dat dit geen oplossing was en dat ik hiermee alleen maar bij zou dragen aan het creëren van sociale paniek en potentiele tekorten. 'Dit is geen solidair gedrag, Ruben', sprak ik mijzelf toe. Maar tegelijk: de force was strong.

Gedrag is besmettelijker dan verkoudheid. Hamsteren lijkt op het eerste oog egoïstisch, maar is tegelijk ook het tegenovergestelde: het is na-aap gedrag, sociaal dus. Al is de uitkomst op grotere schaal asociaal. 'Als ik het nu niet doe, doet een ander het wel', is dan de redenatie. Deze 'survival-modus' ontstaat als het gevoel van orde, vertrouwen en stabiliteit in de samenleving dreigt weg te vallen.

In Italië begon men ook met hamsteren toen het land op slot ging, maar hield men er na een paar dagen mee op toen bleek dat de schappen de volgende dag weer gewoon waren aangevuld (wat vertrouwen gaf). Al snel kwam er iets heel anders op gang: 'After a moment of panic in the population, there is now a new solidarity', vertelt een lokale journalist uit een klein dorpje in de buurt van Turijn aan The Guardian. 'In my community the drugstores bring groceries to people's homes and there is a group of volunteers that visit houses of people over 65.'

Iets vergelijkbaars zie je ook hier in Nederland. Via de hashtag #coronahulp zijn er mensen die zich op Twitter aanbieden als oppas voor ouders die werken bij hulpdiensten, of die boodschappen willen doen voor mensen die ziek zijn of vanwege het coronavirus hun huis niet mogen verlaten. In de cultuursector schieten er allerlei initiatieven uit de grond om hard getroffen zzp'ers te steunen. Ook is er al de Facebook-pagina 'verspreid solidariteit, geen virus'.

Tekst loopt door onder de afbeelding.

Lege schappen bij een supermarkt in Dordrecht (foto: ANP/Jeffrey Groeneweg).

'Epidemieën zijn een ziektecategorie die de mens een spiegel voorhoudt over wie hij werkelijk is', vertelde epidemie-historicus Frank Snowden recent in The New Yorker. 'Ze tonen de morele relaties die we als mensen met elkaar hebben.'

Corona is niet alleen een enorm klotevirus, het is ook een uitgelezen kans om maatschappelijke solidariteit opnieuw uit te vinden. Op social media circuleert de laatste dagen een filmpje uit Siena. In een volledig uitgestorven en donker steegje zet iemand vanuit een open raam een lokaal volkslied in (Canto della Verbena - And While Siena Sleeps). Binnen luttele seconden beginnen tientallen mannen en vrouwen vanuit hun huizen uit volle borst mee te zingen. Het is hartverwarmend om te zien.

Liefde in tijden van corona.
Laten we het uiten, op vele manieren.
Maar wel een beetje afstand houden.