Hoe een pinda het bijna tot burgemeester schopte

"Het absurdisme heeft iets extreem relativerends: terwijl die kibbelende mannen zich druk maken over begrotingen en procentpunten, zit ernaast een zorgeloze pinda."

• deel dit
• tweet dit

Arjen Lubach deed het als Farao der Nederlanden, Van Kooten en De Bie hadden de Tegenpartij en inwoners van Oost-Vlaanderen konden deze maand nog stemmen op de Pokémon-lijst ('Gewoon, omdat het kan'). In 1921 schoof in Amsterdam de 'Rapaille Partij' de excentrieke zwerver Had-je-me-maar naar voren als lijsttrekker in de verkiezingen voor de gemeenteraad. Spotten met de knellende politieke mores door zelf een bizarre partij op te richten is van alle tijden.

Echt bizar werd het in 1974 in Vancouver, toen een man in pindakostuum in de race was om burgemeester van de Canadese stad te worden. Gekleed in een zelfgemaakt kostuum van papier-maché ging de 28-jarige kunstenaar Vincent Trasov als 'Mr. Peanut' de straat op om stemmen te werven. Zijn slogan: 'Het leven was politiek in het vorige decennium, het leven wordt kunst in het volgende decennium.'

Tekst loopt door onder de afbeelding.

Mr. Peanut for mayor, op straat in New York (Foto: Morris/Trasov Archive).

'Kunst en leven moeten zich mengen', vindt Trasov nog steeds. Hij is nu 71 en niet in kostuum, wanneer ik hem spreek bij de opening van een tentoonstelling over Mr. Peanut in de Amsterdamse stichting Kunstverein. 'We leefden in 1974 in de gelukkige situatie dat er geen grote problemen waren in Vancouver.' Dat gaf de ruimte voor spot.

Kunst en het alledaagse leven met elkaar vermengen was al langer gewoon voor Trasov, eind jaren zestig was hij een van de pioniers van correspondence art. Samen met het collectief Image Bank creëerden ze kunstwerken door mensen brieven te sturen. Die brieven ondertekenden ze als fictieve personages, daar ontstond Mr. Peanut. Deelname aan een verkiezing was een logische volgende stap. 'Kunst in een galerie is mooi, maar kunst in de werkelijkheid kan je blik op de dingen echt kantelen', zegt hij.

Op een van de video's in Kunstverein zie je Mr. Peanut in actie tijdens een verkiezingsdebat: een bank vol verhit discussiërende mannen, en als de camera iets uitzoomt: op het einde van de bank een enorme pinda, met hoge hoed op en een chique wandelstok in zijn hand. Het absurdisme heeft iets extreem relativerends: terwijl die kibbelende mannen zich druk maken over begrotingen en procentpunten, zit ernaast een zorgeloze pinda. Ik zou wel weten hoe ik wilde dat het komende decennium eruitzag: zo ontspannen, vreemd en fantasierijk als Mr. Peanut.

Tekst loopt door onder de video.

De campagne van Mr. Peanut.

Lang voordat Geert Wilders het beknopte programma van een enkel A4-tje uitvond, had Mr. Peanut al een nog heel veel korter programma. Niet langer dan het acroniem P.E.A.N.U.T.: P for performance, E for elegance, A for art, N for nonsense, U for uniqueness, and T for talent. 'Geen uitgebreid programma', zegt Trasov, 'maar het zijn wel dingen waar je je hele leven aan kunt werken.'

Dát is het inspirerende van het verhaal over Mr. Peanut: dat je zelf iets absurds kunt verzinnen, de regels naar je eigen hand kunt zetten, en zo een beetje buiten de werkelijkheid kunt treden.

Wat had Mr. Peanut gedaan als hij wel burgemeester was geworden? 'Ik was waarschijnlijk naar de luchthaven gegaan om gasten voor de stad te verwelkomen. Mr. Peanut is een mascotte. Als burgemeester had ik als mascotte ook de toeristen kunnen verwelkomen.'

Vierenveertig jaar na Mr. Peanuts politieke avontuur maakt Trasov nog steeds een jaloersmakend ontspannen indruk wanneer hij zijn anekdotes vertelt. Het is alsof het fictieve personage hem kracht geeft. 'Ik ben gehecht aan hem geraakt. Ook nu nog, als ik momenten heb dat het tegenzit, dan is Mr. Peanut er om een hand op mijn schouder te leggen.'

2.658 stemmen haalde Mr. Peanut uiteindelijk, zo'n 4 procent van de stemmen. Niet voldoende om burgemeester te worden, maar de missie was toch geslaagd: kunst en leven waren even één. Je wenst iedereen zo'n troostrijke fantasie.

De tentoonstelling over Mr. Peanut is tot en met 1 december te zien bij Kunstverein in Amsterdam.